آیا زمان در حال تغییر است؟ / زمین امروز سریع‌تر چرخید!
زمین به دلایلی که هنوز کاملاً مشخص نیست، سریع‌تر از گذشته می‌چرخد؛ اتفاقی که باعث می‌شود روزهایمان در حد میلی‌ثانیه کوتاه‌تر شوند.
کاهش مورد انتظار بسیار اندک و معادل فقط ۱٫۲۵ میلی‌ثانیه کمتر از ۸۶٬۴۰۰ ثانیه (۲۴ ساعت) است؛ یعنی آن‌قدر جزئی که اصلا نمی‌توان تشخیص نداد. بااین‌حال، این کاهش بخشی از روندی گیج‌کننده است که دانشمندان را سردرگم کرده: زمین با سرعت بیشتری می‌چرخد. سیاره‌ی ما پس از چندین دهه کاهش سرعت، در سال‌های اخیر شروع به افزایش سرعت در چرخش خود کرده است و متخصصان زمان‌سنجی هنوز توضیحی قطعی برای این پدیده ندارند.
برای درک بهتر موضوع، باید بدانیم «روز» دقیقاً چیست. دوره‌ی واقعی چرخش زمین، یعنی یک چرخش کامل ۳۶۰ درجه‌ای نسبت به ستارگان ثابت پس‌زمینه، ۲۳ ساعت و ۵۶ دقیقه و ۴٫۱ ثانیه طول می‌کشد؛ این بازه‌ی زمانی «روز نجومی» نامیده می‌شود و اختلاف چهار دقیقه‌ای آن با ۲۴ ساعت، توضیح می‌دهد که چرا ستاره‌ها و سیاره‌ها هر روز کمی زودتر از روز قبل طلوع می‌کنند و چرا آسمان شب در طول فصل‌ها تغییر می‌کند؛ زیرا زمین در حین چرخش، در مدار خود به دور خورشید نیز حرکت می‌کند.
اما آنچه ما به‌عنوان یک روز ۲۴ ساعته می‌شناسیم، «روز خورشیدی» است که نه براساس ستارگان، بلکه نسبت به خورشید اندازه‌گیری می‌شود. روز خورشیدی از ظهر تا ظهر بعدی محاسبه می‌شود و برابر است با ۲۴ ساعت یا ۸۶٬۴۰۰ ثانیه. اما به‌نظر می‌رسد که همین مدت زمان نیز ناگهان اندکی کوتاه‌تر از حد انتظار شده است.
در سال ۲۰۲۵، سه روز وجود دارد که دانشمندان پیش‌بینی کرده‌اند شبانه‌روز خورشیدی در آن‌ها کوتاه‌تر از ۲۴ ساعت خواهد بود:
- ۹ ژوئیه – ۱۸ تیر (۱٫۲۳ میلی‌ثانیه کمتر از ۲۴ ساعت)،
- ۲۲ ژوئیه – ۳۱ تیر (۱٫۳۶ میلی‌ثانیه کمتر از ۲۴ ساعت)،
- ۵ اوت – ۱۴ مرداد (۱٫۲۵ میلی‌ثانیه کمتر از ۲۴ ساعت).
بااین‌حال، کوتاه‌ترین روز ثبت‌شده تاکنون به تاریخ ۵ ژوئیه ۲۰۲۴ برمی‌گردد که طول شبانه‌روز ۱٫۶۶ میلی‌ثانیه کمتر از ۲۴ ساعت بود.
از زمان آغاز ثبت‌های رسمی در سال ۱۹۷۳، طول روز خورشیدی عمدتاً ناشی از تأثیر ماه به‌طور کلی در حال افزایش بوده است. مدار ماه هنگام چرخش به دور زمین اصطکاکی به‌وجود می‌آورد که به‌مرور موجب می‌شود مسیر مداری‌اش به سمت بیرون کشیده شود. این فرایند، انرژی چرخشی زمین را به ماه منتقل و چرخش زمین را کند می‌کند و در نتیجه طول روزها را افزایش می‌دهد.
به‌همین ترتیب، موقعیت دقیق ماه است که در تعیین روزهای ۹ ژوئیه، ۲۲ ژوئیه و ۵ اوت به‌عنوان کوتاه‌ترین روزهای سال نقش دارد. تغییرات موقعیت ماه نسبت به استوای زمین، به‌ویژه زاویه‌ی مایل آن، می‌توانند نیروهای جزر و مدی را تغییر دهند و به‌طور ظریفی بر سرعت چرخش زمین اثر بگذارند.
اما هرچند ماه می‌تواند موجب نوسانات کوتاه‌مدت در سرعت چرخش زمین شود، علت اصلی افزایش کلی سرعت چرخش در سال‌های اخیر هنوز به‌درستی مشخص نیست. برخی حدس می‌زنند که گرمایش جهانی ممکن است نقش داشته باشد؛ اما محتمل‌تر است که این پدیده ناشی از کندشدن چرخش هسته مایع زمین باشد که موجب می‌شود باقی بخش‌های سیاره با سرعت بیشتری بچرخد.
شما سه‌شنبه ۱۴ مرداد متوجه افزایش سرعت چرخش زمین نخواهید شد؛ اما اگر این روند تا سال ۲۰۲۹ ادامه یابد، ممکن است برای اولین بار در تاریخ، «ثانیه‌ی کبیسه منفی» به ساعت جهانی افزوده شود.
