راه حل مشکل خاموش شدن ناگهانی سیستم+ تصاویر

به گزارش آیینه فردا، خاموش شدن ناگهانی سیستم یکی از بدترین تجربیاتی است که هر کاربر ممکن است با آن روبه‌رو شود. تصور کنید با عجله در حال تمام‌کردن پروژه کاری یا فعالیت آموزشی خود هستید که ناگهان کامپیوتر بدون هیچ هشداری خاموش یا ریستارت می‌شود. در این شرایط، از دست‌دادن اطلاعات ذخیره نشده یا قطع ناگهانی بازی مورد علاقه می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد. اما دلیل خاموش شدن ناگهانی کامپیوتر چیست و چگونه می‌توان آن را رفع کرد؟ با ما همراه شوید.

مقدمه

خاموش شدن یهویی رایانه مشکل عجیبی است که نه‌تنها بسیار آزاردهنده است، بلکه می‌تواند باعث خرابی قطعات دستگاه شود. خاموش شدن خودکار کامپیوتر در حین کار می‌تواند باعث ازبین‌رفتن اطلاعات مهم، خرابی قطعات سخت‌ افزاری یا حتی آتش سوزی شود. اگر شما هم با مشکل خاموشی ناگهانی سیستم روبه‌رو هستید، باید هرچه سریع‌تر دلیل آن را پیدا کرده و برطرف کنید. در مقاله حاضر، ضمن بررسی رایج‌ترین دلایل خاموش شدن ناگهانی کامپیوتر، روش‌های عیب‌یابی و حل مشکل خاموش شدن ناگهانی کامپیوتر را معرفی خواهیم کرد.

مهم‌ترین دلایل خاموشی ناگهانی سیستم

خاموش شدن یهویی رایانه می‌تواند دلایل مختلفی ازجمله، ایرادات سخت‌افزاری، گرمای زیاد، ایراد در درایورها، آلودگی نرم‌افزاری، مشکل در جریان برق، تنظیمات نادرست ویندوز، مشکل در بایوس، مشکلات نرم افزاری یا خرابی ویندوز داشته باشد. در ادامه، هریک از این موارد را به‌طور جداگانه مورد بررسی قرار می‌دهیم.

داغ‌شدن زیاد سیستم

گرمای زیاد و خاموشی ناگهانی سیستم یکی از مشکلات رایجی است که افراد در محیط‌های گرم با آن دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند. اما دمای بالای محیط تنها دلیل داغ‌شدن قطعات داخلی کامپیوتر و درنتجیه، خاموش‌شدن آن نیست. در بسیاری از مواقع، استفاده نادرست از رایانه، اجرای برنامه‌های سنگین متعدد، اورکلاک‌کردن پردازنده، خرابی فن‌ها یا حتی گرد و خاک زیاد می‌تواند باعث بروز مشکلات دمایی در کیس کامپیوتر شود.

باید بدانید که دمای بالا و کامپیوتر دشمنان دیرینه یکدیگر بوده و اگر نتوانید قطعات رایانه را به‌خوبی خنک نگه دارید، مادربرد برای جلوگیری از واردشدن آسیب به قطعات و سوختگی به‌طور خودکار سیستم را خاموش می‌کند.

مشکلات سخت افزاری

آیا خرابی پاور باعث خاموش شدن ناگهانی می‌شود؟ بله. یکی دیگر از دلایل خاموشی ناگهانی سیستم خرابی قطعات سخت‌افزاری دستگاه است. ایراد در پاور (منبع تغذیه) کیس می‌تواند از اصلی‌ترین دلایل سخت‌افزاری خاموش شدن کامپیوتر باشد. وجود هر گونه مشکل در این قطعه که وظیفه توزیع جریان برق بین قطعات مختلف دستگاه را دارد، می‌تواند باعث خاموش شدن یهویی رایانه شود.

همچنین، امکان دارد سایر قطعات سخت افزاری، به‌ویژه مواردی که به‌تازگی نصب یا ارتقا داده شده‌اند، باعث خاموشی ناگهانی سیستم شوند. نصب نادرست قطعاتی همچون هارد دیسک یا استفاده از قطعات ناسازگار از دیگر دلایل سخت افزاری خاموش شدن خودکار کامپیوتر در حین کار محسوب می‌شوند.

درایورهای معیوب

ازآنجایی که درایورها مسئول برقراری ارتباط بین قطعات سخت افزاری و سیستم عامل هستند، نصب درایورهای معیوب، ناسازگار یا قدیمی می‌تواند باعث اختلال در کار سیستم شده و در نهایت به خاموشی ناگهانی منجر شود.

آلودگی نرم‌ افزاری سیستم

اگر شما هم با مشکل خاموش شدن ناگهانی رایانه روبه‌رو هستید، تاثیر ویروس‌ها بر خاموشی کامپیوتر می‌تواند جدی باشد. بسیار از نرم‌افزارهای آلوده می‌توانند به‌طور مستقیم یا غیر مستقیم باعث خاموشی یا ریستارت ناگهانی سیستم شوند. برخی از ویروس‌ها با آلوده‌کردن فایل‌های اصلی سیستم عامل باعث خاموش‌شدن ناگهانی دستگاه می‌شوند. دسته‌ای دیگر نیز با استفاده زیاد از قطعات سخت‌افزاری و افزایش دما یا آسیب‌زدن به آن‌‎ها می‌توانند منجر به خاموشی کامپیوتر شوند.

ایراد در جریان برق

اگر از لپ‌تاپ استفاده می‌کنید، خرابی باتری یا شارژر دستگاه می‌تواند از علل مهم خاموشی ناگهانی سیستم باشد. معمولاً باتری لپ‌تاپ‌ها با گذشت زمان دچار مشکل شده و نمی‌توانند انرژی دستگاه را به‌خوبی تأمین کنند. همچنین، اگر هنگام اجرای برنامه‌های سنگین دچار مشکل خاموشی ناگهانی می‌شوید، احتمال دارد ولتاژ شارژر دستگاه برای تأمین برق ناکافی باشد.

استفاده از محافظ برق و UPS نیز از دیگر دلایل خاموش شدن یهویی رایانه‌ها است. وجود ایراد در این دستگاه‌ها می‌تواند باعث اختلال کوتاه در جریان برق و درنتیجه، خاموش شدن ناگهانی کامپیوتر شود.

تنظیمات نادرست ویندوز

برای عیب‌یابی مشکل خاموشی کامپیوتر باید حتماً سیستم عامل و تنظیمات آن را نیز در نظر بگیرید. برخی از ویژگی‌های سیستم عامل ویندوز مثل قابلیت Sleep Mode یا Fast Startup نیز می‌توانند باعث خاموش شدن ناگهانی کامپیوتر شوند. اگرچه این ویژگی‌ها باعث راه‌اندازی سریع‌تر سیستم عامل شده و در وقت شما صرفه‌جویی می‌کنند، گاهی ممکن است دچار مشکل شده و باعث خاموش شدن یهویی رایانه شوند.

قابلیت Automatic restart نیز از دیگر قابلیت‌های ویندوز است که به راه‌اندازی مجدد خودکار رایانه پس از بروز خطای نرم افزاری کمک می‌کند. بااین‌‍حال، ممکن است این قابلیت دچار مشکل شده و باعث خاموشی ناگهانی رایانه به‌طور مکرر شود. در بخش‌های بعدی مقاله، نحوه غیرفعال‌کردن قابلیت‌های مذکور را آموزش خواهیم داد.

بایوس قدیمی

قدیمی‌بودن بایوس و ناساگازی آن با قابلیت‌های نسخه‌های جدیدتر سیستم عامل نیز می‌تواند یک علت ریستارت یا خاموشی ناگهانی کامپیوتر باشد. برای مثال، اگر قابلیت Fast Startup ویندوز 10 یا ویندوز 11 را فعال کنید، احتمال دارد بایوس دچار مشکل شده و باعث خاموش شدن ناگهانی کامپیوتر شود. در این صورت، باید بایوس سیستم را به‌روزرسانی کنید.

مشکلات نرم‌افزاری

نرم‌افزارها و باگ‌های موجود در آن‌ها همواره یکی از مظنون‌های اصلی خاموشی ناگهانی سیستم هستند. فایل‌های خراب یا از دست رفته ، تنظیمات ناهماهنگ نرم‌افزارها، برنامه‌های معیوب، فایل‌های حجیم و اضافه و تغییرات نامناسب در رجیستری ویندوز از دلایل نرم‌افزاری خاموش شدن سیستم هستند.

خرابی سیستم عامل

اگرچه خرابی ویندوز و فایل‌های آن جزو دلایل اصلی خاموش شدن ناگهانی کامپیوتر است، به‌دلیل شفاف‌نبودن دلیل اصلی آن را در آخر فهرست خود قرار دادیم. معمولاً از دست‌رفتن فایل‌های سیستمی، نفوذ بدافزارها در سیستم عامل و به‌هم‌ریختگی رجیستری می‌تواند باعث عملکرد معیوب ویندوز و در نهایت، خاموش شدن یهویی رایانه شود. بنابراین، اگر فکر می‌کنید دلیل خاموشی ناگهانی سیستم شما هیچ یک از موارد گفته شده در بخش‌های قبلی نیست، احتمالاً باید ویندوز را مقصر بدانید.

رفع مشکل خاموش شدن کامپیوتر

در بخش قبلی با مهم‌ترین دلایل خاموش شدن ناگهانی کامپیوتر آشنا شدیم. حالا سؤال این است که چگونه مشکل خاموش شدن کامپیوتر را حل کنیم؟ در ادامه، روش‌های مختلف حل خاموشی ناگهانی سیستم را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

جلوگیری از داغ‌شدن سیستم

برای حل مشکل خاموش شدن یهویی رایانه باید از گرم‌شدن زیاد سیستم و قطعات آن جلوگیری کنید. اهمیت خنک‌کننده در جلوگیری از خاموشی کامپیوتر نیز بسیار بالا بوده و تمیزی و گردگیری سیستم در این زمینه نقش مهمی ایفا می‌کند. بنابراین، باید سیستم را به‌طور مرتب گردگیری کرده و در صورت معیوب بودن فن‌های پردازنده و سیستم خنک‌کننده آن‌ها را تعویض کنید. تعویض خمیر سیلیکون پردازنده، استفاده از کول پد و غیرفعال‌‍سازی اورکلاک از دیگر اقدامات مهم در این زمینه است.

رفع عیوب سخت‌افزاری

همان‌طور که گفتیم، مشکلات منبع تغذیه و خاموشی سیستم ارتباط تنگاتنگی داشته و پس از عیب‌یابی باید به آن توجه کرد. اگر احتمال می‌دهید منبع تغذیه مشکل دارد، باید آن را یک پاور جدید و مناسب تعویض کنید. درصورتی که به تازگی قطعه جدیدی نصب کرده‌اید، احتمال مقصربودن آن زیاد بوده و باید آن را بررسی کنید. همچنین، برای بررسی خاموشی ناگهانی کامپیوتر و خرابی قطعات اقدامات زیر توصیه می‌شود:

استفاده از Device Manager برای تشخیص قطعه مشکل‌ساز

برای رفع مشکل خاموش شدن ناگهانی در ویندوز 10 و سایر نسخه‌های ویندوز می‌توانید به Device Manager مراجعه کنید. برای انجام این کار، روی منوی استارت کلیک کرده و پس از تایپ عبارت Device Manager، گزینه نمایش‌داده‌شده را باز کنید. اگر هر کدام از قطعات پیغام خطایی نمایش می‌دهد، می‌تواند یکی از دلایل خاموش شدن ناگهانی کامپیوتر باشد.

بررسی حافظه دستگاه با ابزار Check Disk

خرابی هارد دیسک و خاموش شدن سیستم نیز یکی از مشکلات رایج کاربران است. برای بررسی سلامت حافظه ذخیره‌سازی خود می‌توانید از ابزار Check Disk ویندوز بهره بگیرید. به‌ این منظور، روی آیکون ویندوز کلیک راست کرده و گزینه Command Prompt (Admin) یا Terminal (Admin) را انتخاب کنید. سپس عبارت CHKDSK /f /r را تایپ کنید و کلید Enter را بزنید. در نهایت، حرف Y را تایپ کرده و کلید Enter را بزنید. منتظر بمانید تا فرآیند به اتمام رسیده و دستگاه مجدد راه‌اندازی شود.

بررسی سلامت دستگاه با Performance Monitor

ویندوز دارای ابزاری به نام Performance Monitor است که می‌تواند عملکرد کلی دستگاه را بررسی کرده و نتیجه را اعلام کند. این ابزار در صورت خرابی مادربرد و خاموشی ناگهانی کامپیوتر یا سایر قطعات می‌تواند راهنمای خوبی باشد. برای استفاده از آن، منوی استارت را باز کرده و عبارت Performance Monitor را بزنید و آن را باز کنید. برای دسترسی به گزارش خلاصه‌ای از تاریخچه عملکرد سیستم از پنل سمت چپ به مسیر Reports > System > System Diagnostics رفته و روی نام کامپیوتر خود کلیک کنید.

به‌‌روزرسانی درایورها

اگر احتمال می‌دهید مشکل از درایور قطعات مختلف سیستم است، باید آن‌ها را به جدیدترین نسخه به‌روزرسانی کنید. به‌این منظور، می‌توانید ازطریق تنظیمات ویندوز به بخش Windows Update رفته و جدیدترین درایورها را دریافت کنید. برای به‌روزرسانی دستی هر درایور نیز پس از دانلود درایور مناسب از وب‌سایت سازنده قطعه، طبق مراحل گفته شده در بخش قبل، به Device Manager رفته و پس از انتخاب درایور مورد نظر، آن را به‌روز کنید.

همچنین، می‌توانید با استفاده از ابزار Windows Driver Verifier درایورهای مشکل‌ساز دستگاه خود را که باعث خاموشی ناگهانی سیستم می‌شوند بیابید. به‌این منظور، وارد منوی استارت شده و پس از تایپ کلمه verifier آن را باز کرده و مراحل را دنبال کنید.

ویروس‌یابی سیستم

اگر با مشکل خاموش شدن یهویی رایانه مواجه هستید، حتماً باید کامپیوتر خود را برای یافتن فایل‌ها یا برنامه‌های مخرب اسکن کنید. برای انجام این کار می‌توانید از ابزار محافظتی ویندوز به نام Windows Defender استفاده کرده یا از یکی از آنتی‌ ویروس‌های  خوش‌نام مثل آواست، AVG، نود 32 و… بهره بگیرید.

غیرفعال‌سازی ویژگی‌های راه‌اندازی ویندوز

همان‌‎طور که قبلاً گفتیم، مشکل خاموش شدن ناگهانی کامپیوتر ممکن است به‌خاطر ویژگی‌هایی نظیر Sleep Mode، Fast Startup یا راه‌اندازی مجدد خودکار ویندوز باشد. با غیرفعال‌کردن این قابلیت‌ها ممکن است مشکل خاموشی یهویی کامپیوتر حل شود.

غیرفعال‌کردن Sleep Mode

برای غیرفعال‌کردن Sleep Mode در ویندوز 10 ازطریق استارت وارد بخش Settings شده و به System و سپس، Power & Sleep بروید. هر دو گزینه را روی حالت Never قرار دهید. در ویندوز 11 نیز وارد Settings و System شده و پس از انتخاب Power & battery و بعد، Screen and sleep، همه گزینه‌ها را روی Never قرار دهید.

غیرفعال‌کردن Fast Startup

• برای غیرفعال‌سازی Fast Startup در ویندوز 10 و 11 پس از ورود به منوی استارت، مسیر زیر را طی کنید:
• Control Panel > Power Options > Choose what the power buttons do
• گزینه Change settings that are currently unavailable را انتخاب کنید.
• سپس به Shutdown settings رفته و گزینه Turn on fast startup (recommended) را غیر فعال کنید.
• سپس تنظیمات را ذخیره کنید.

غیرفعال‌کردن راه‌اندازی مجدد خودکار

برای غیرفعال‌سازی Automatic restart کلیدهای Win + R را از روی کیبورد فشار داده و در کادر بازشده عبارت sysdm.cpl را تایپ کرده و کلید Enter را بزنید.

وارد سربرگ Advanced شده و از بخش Startup and Recovery روی Settings کلیک کنید. در پنجره بازشده گزینه Automatically restart را غیرفعال کرده و روی OK کلیک کنید.

به‌روزرسانی بایوس

همان‌طور که پیش‌تر گفتیم، به‌روزنبودن بایوس کامپیوتر می‌تواند عامل خاموشی ناگهانی سیستم باشد. به‌همین‌خاطر باید آن را به جدیدترین نسخه به‌روز کنید. شما می‌توانید جدیدترین نسخه موجود را از وب‌سایت سازنده مادربرد دستگاه خود دریافت کرده و با فلش نصب کنید. بااین‌حال، ازآنجایی که به‌روزرسانی بایوس فرآیند حساسی است، بهتر است آن را به یک متخصص سپرده یا از آموزش‌های دقیق و گام‌به‌گام بهره بگیرید.

برطرف‌کردن ایرادات نرم‌افزاری

درصورتی که مشکل خاموش شدن ناگهانی کامپیوتر مرتبط با نرم‌افزارها و خرابی یا از دست‌رفتن فایل‌های ضروری آن‌ها باشد، باید با حذف و نصب مجدد آن‌ها ایراد را برطرف کنید. اگر هنگام استفاده از نرم‌افزار خاصی سیستم شما دچار خاموشی می‌شود، باید آن برنامه را بررسی کنید.

همچنین، می‌توانید با استفاده از ابزار داخلی ویندوز به نام System File Checker از سلامتی فایل‌های سیستمی مطمئن شده و آن‌ها را تعمیر کنید. به‌این‌منظور، روی استارت کلیک راست کرده و گزینه Command Prompt (Admin) یا Terminal (Admin) را انتخاب کنید. سپس دستور زیر را تایپ کرده و کلید Enter را بزنید:

DISM.exe /Online /Cleanup-image /Restorehealth -> Enter sfc /scannow

منتظر بمانید تا فرآیند تکمیل شده و سیستم را ریستارت کنید.

بازیابی یا تعویض ویندوز

اگر پس از بررسی راهکارهای قبلی موفق به حل مشکل خاموشی ناگهانی سیستم نشدید، می‌توان سیستم عامل را مقصر دانست.

بازیابی ویندوز

اگر به‌تازگی با مشکل خاموشی ناگهانی مواجه شده‌اید، می‌توانید با System Restore point تنظیمات ویندوز خود را به قبل از زمان پیداشدن مشکل برگردانید. به‌این‌منظور، منوی استارت را باز و عبارت Control Panel را تایپ و آن را باز کنید. سپس وارد بخش System and Security شوید.

در مرحله بعد، به File History رفته و از قسمت Recovery روی Open System Restore کلیک کرده و مراحل را ادامه دهید. توجه داشته باشید که تمامی نرم‌افزارهای نصب‌شده و تنظیماتی که پس از نقطه بازیابی انتخابی روی سیستم اعمال شده باشد، حذف خواهد شد.

ریست‌کردن ویندوز

برای بازگردانی ویندوز به حالت کارخانه می‌توانید آن را ریست کنید. با انجام این کار کلیه برنامه‌ها و تنظیمات شما حذف خواهد شد و با یک ویندوز جدید روبه‌رو خواهید بود. برای ریست ویندوز در ویندوز 11، روی منوی استارت کلیک راست کرده و وارد Settings شوید. سپس وارد بخش Windows Update شده و به Advanced options بروید. با پایین کشیدن صفحه وارد بخش Recovery شده و گزینه Reset this PC را بزنید.

تعویض ویندوز

اگر هیچ‌کدام از روش‌های گفته‌شده مؤثر نبود و از عدم ایراد سخت‌ افزاری سیستم مطمئن هستید، می‌توانید با حذف و نصب مجدد سیستم عامل خود مشکل خاموش شدن ناگهانی کامپیوتر را حل کنید.

جمع‌بندی

خاموشی ناگهانی سیستم یکی از مشکلاتی است که می‌تواند تجربه کاری یا آموزشی کاربران را مختل کند. در این مقاله، دلایل مختلف خاموش شدن یهویی رایانه را بررسی و روش‌های محتمل رفع آن را پیشنهاد کردیم.

از جمله دلایل اصلی خاموش شدن ناگهانی کامپیوتر گرمای بیش از حد سیستم است که می‌تواند ناشی از خرابی فن‌ها، گرد و خاک زیاد یا استفاده نادرست از کامپیوتر باشد. در این حالت مادربرد برای جلوگیری از آسیب‌دیدگی قطعات سیستم را به‌طور خودکار خاموش می‌کند. همچنین، مشکلات سخت‌افزاری مانند خرابی پاور یا نصب نادرست قطعات جدید نیز از دیگر عوامل رایج محسوب می‌شوند. درایورهای معیوب، آلودگی‌های نرم‌افزاری، ایرادات در جریان برق، و تنظیمات نادرست ویندوز نیز نقش مهمی در خاموشی ناگهانی ایفا می‌کنند.

برای حل این مشکل اقدامات مختلفی قابل انجام است. تمیزکردن و بهبود عملکرد سیستم خنک‌کننده، بررسی و تعویض قطعات معیوب، به‌روزرسانی درایورها و اسکن سیستم برای ویروس‌ها از جمله این راهکارها هستند. همچنین، غیرفعال‌کردن قابلیت‌های خاص ویندوز مانند Fast Startup یا Automatic Restart و به‌روزرسانی بایوس می‌توانند از خاموش‌شدن‌های غیرمنتظره جلوگیری کنند. اگر مشکل با روش‌های مذکور برطرف نشود، ریست یا تعویض ویندوز را به‌عنوان آخرین راه‌ حل باید امتحان کرد.

پرسش‌های پرتکرار

آیا دمای بالای پردازنده باعث خاموشی ناگهانی سیستم می‌شود؟

بله، درصورتی که به‌دلیل فشار بالای پردازشی یا نقص سیستم خنک‌کننده دمای پردازنده از 85 درجه بیشتر شود، احتمال خاموشی ناگهانی سیستم وجود دارد.

چه قطعاتی در خاموش شدن ناگهانی سیستم نقش دارند؟

مهم‌ترین قطعاتی که معمولاً باعث خاموشی ناگهانی کامپیوتر می‌شوند، منبع تغذیه (پاور) مادربرد و پردازنده است. نقص هریک از این قطعات یا نصب نادرست آن‌ها می‌تواند باعث خاموش‌شدن خودکار رایانه شود./ شهر سخت افزار