نشستن طولانی؛ آیا واقعاً به‌اندازه سیگار کشیدن خطرناک است؟

خلاصه مقاله:

• عبارت «نشستن مانند سیگار کشیدن است» بیش از ۱۰ سال پیش مطرح و باعث شد افراد پشت میز با حس گناه و نگرانی به صندلی‌های خود نگاه کنند، اما دنیل لیبرمن، پژوهشگر هاروارد می‌گوید استرس ناشی از نگرانی بیش از حد ممکن است از خود نشستن مضرتر باشد.
• مطالعات لیبرمن نشان می‌دهد حتی جوامع با سبک زندگی ساده و بدون صندلی‌های مدرن حدود ۱۰ ساعت در روز می‌نشینند، پس نشستن پدیده‌ای طبیعی و تاریخی است و انسان‌ها فقط در بخش کوچکی از روز فعال هستند.
• به باور لیبرمن، میزان نشستن در محل کار تأثیر کمی بر سلامت دارد و آنچه مهم است، فعالیت بدنی در اوقات فراغت است؛ انجام حرکات ساده روزانه می‌تواند اثرات منفی نشستن طولانی را جبران کند.
• نشستن‌های فعال‌تر و متنوع، مثل استفاده از صندلی ساده، چمباتمه زدن یا استفاده از توپ ورزشی، عضلات بدن را فعال می‌کند و سلامت را بهبود می‌بخشد، بنابراین کارمندان اداری می‌توانند بدون نگرانی زیاد از سلامتی خود، پشت میز بنشینند و در طول روز کمی حرکت کنند.

بیش از ۱۰ سال پیش، دکتر جیمز لوین از کلینیک مایو عبارت «نشستن مانند سیگار کشیدن است» را مطرح کرد. از آن زمان، کارآفرینان و افرادی که عمدتاً پشت میز کار می‌کنند، با حس گناه و نگرانی به صندلی‌های خود نگاه می‌کنند.

اگر روزانه جلوی صفحه نمایش می‌نشینید، اجتناب از چند ساعت نشستن مداوم تقریباً غیرممکن است. بااین‌حال، رسانه‌ها پر از مقاله‌هایی هستند که ادعا می‌کنند نشستن طولانی باعث تغییرات متابولیک می‌شود و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، سرطان و مرگ زودرس را افزایش می‌دهد.

نتیجه اینکه کارکنان دفاتر با اضطراب زیادی روبه‌رو می‌شوند. اما پژوهش یک پژوهشگر از هاروارد نشان می‌دهد که شاید همین استرس ناشی از نشستن، خطرناک‌تر از خود نشستن باشد. او پیشنهاد می‌کند که به جای نگرانی بیش از حد درباره نشستن پشت میز، تغییرات کوچک در سبک زندگی اعمال کنیم.

دنیل لیبرمن، پژوهشگر هاروارد و نویسنده، نحوه تکامل بدن انسان را مطالعه می‌کند. او برای تحقیقات خود زمان زیادی را در روستاهای دورافتاده‌ی آفریقا می‌گذراند و رفتار و فیزیولوژی مردمی را بررسی می‌کند که شبیه اجداد پیشامدرن ما سبک زندگی ساده و معیشتی دارند.

نتیجه این است که نشستن پدیده‌ای مدرن نیست، بلکه چیزی است که انسان‌ها وقتی مشغول فعالیت بدنی خاصی نیستند انجام می‌دهند. در طول تاریخ بشر، مردم تنها بخش کوچکی از روز خود را فعال بوده‌اند. این موضوع حتی در تاریخ تکاملی ما هم صادق است: حتی شامپانزه‌ها هم تنبل هستند.

حتی اگر نگرانی بیش از حد درباره مدت زمان نشستن در محل کار ضروری نباشد، نشستن طولانی و عدم فعالیت بدنی برای سلامت بدن مفید نیست و همچنان باید به سراغ ورزش و فعالیت بدنی برویم. لیبرمن صرفاً با استفاده از عبارتی مانند «نشستن مانند سیگار کشیدن است» که باعث نگرانی بی‌مورد درباره یکی از رفتارهای طبیعی انسان می‌شود، مخالف است.

به باور لیبرمن، این عبارت که نشستن مانند سیگار کشیدن است، باعث استرس افراد درباره چیزی می‌شود که بیشتر آن کنترل‌شدنی نیست و در واقع اهمیتی ندارد. او می‌گوید: «وقتی داده‌ها درباره نشستن را بررسی می‌کنید، می‌بینید که میزان نشستن در محل کار چندان با نتایج سلامت مرتبط نیست. چیزی که اهمیت دارد، میزان نشستن در اوقات فراغت است که با پیامدهای منفی سلامت مرتبط است.»

تحقیقات نشان داده‌اند که فشرده‌کردن تمام فعالیت‌های جسمانی در آخر هفته اثر منفی بر سلامت ندارد. مطالعات متعدد دیگر نشان می‌دهند که انجام فعالیت‌های بدنی قابل انجام در ساعات فراغت می‌تواند اثرات منفی شغل‌های نشسته را جبران کند.

نکته دیگری که لیبرمن به آن اشاره می‌کند، این است که عبارت «نشستن مانند سیگار کشیدن است» این واقعیت را پنهان می‌کند که همه نشستن‌ها یکسان نیستند. لیبرمن می‌گوید: «نشستن‌های بهتر و بدتر وجود دارد.»

اگر هر از گاهی بلند شوید و کمی قدم بزنید یا برای خود چای درست کنید، نشستن کمتر آسیب‌زا خواهد بود. علاو‌ه‌بر‌این، به جای اینکه همیشه روی یک صندلی راحت و ارگونومیک بنشینید، گاهی روی صندلی ساده یا حتی روی زمین بنشینید. وقتی روی این صندلی‌ها یا زمین می‌نشینید، بدن شما باید بیشتر کار کند تا تعادل و حالت درست بدن را حفظ کند. این کار باعث فعال‌شدن عضلات و سوزاندن کمی کالری و چربی می‌شود و برای بدن مفید است.

لیبرمن توضیح می‌دهد: «اگر روی چهارپایه یا در حالت چمباتمه روی زمین بنشینم، بدنم باید برای حفظ تعادل و حالت درست بدن بیشتر کار کند. این کار باعث فعال‌شدن سلول‌ها و سوزاندن مقداری قند و چربی در خون می‌شود.»

عبارت «نشستن مثل سیگار کشیدن است» شعار جذابی است، اما بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد تا علمی. درست است که هرگز بلندنشدن از صندلی برای سلامتی مضر است، اما هیچ دلیلی ندارد فکر کنید شغل اداری شما به اندازه یک بسته سیگار در روز خطرناک است.» لیبرمن می‌گوید: «اگر شغل اداری معمولی دارید، اما در طول روز کمی راه می‌روید، ورزش می‌کنید و کارهای مختلف انجام می‌دهید، هیچ مشکلی برای سلامتی‌تان ایجاد نمی‌شود. این کاملاً طبیعی است.»