چگونه کم‌خوابی شبانه سلول‌های مغزی را می‌بلعد؟
وقتی شب‌ها کمتر از ۶ ساعت می‌خوابید، اتفاقی هولناک درون جمجمه‌تان رخ می‌دهد؛ مغزتان به معنای واقعی کلمه شروع به خوردن خودش می‌کند. این جمله شاید اغراق‌آمیز به نظر برسد، اما علم عصب‌شناسی پشت آن ایستاده است.
به گزارش آینه فردا، در حالت طبیعی، سلول‌هایی به نام میکروگلیا وظیفه پاکسازی مغز را بر عهده دارند. آن‌ها مانند خدمه نظافت مغز، زباله‌های سلولی، پروتئین‌های آسیب‌دیده و بقایای متابولیکی را جمع‌آوری و دفع می‌کنند. اما وقتی خواب کافی ندارید، این سلول‌ها بیش‌فعال می‌شوند و از کنترل خارج می‌گردند. نتیجه؟ آن‌ها نه‌تنها زباله‌ها، بلکه بافت‌های سالم مغز را نیز می‌بلعند.
مطالعات نشان داده‌اند که تنها یک هفته خواب ناکافی می‌تواند باعث شود مغز شما در اسکن‌های عصبی، به اندازه یک ماه پیرتر به نظر برسد. این پیری زودرس نه‌تنها در ظاهر مغز بلکه در عملکرد آن نیز مشهود است: کاهش تمرکز، ضعف حافظه، کندی در تصمیم‌گیری و افزایش احتمال ابتلا به بیماری‌های عصبی مانند آلزایمر.
دیر خوابیدن و برهم خوردن ریتم شبانه‌روزی نیز به این فاجعه دامن می‌زند. مغز انسان برای بازسازی، نیازمند خواب عمیق و منظم است. وقتی این چرخه مختل شود، سلول‌های عصبی فرصت ترمیم پیدا نمی‌کنند و به مرور تحلیل می‌روند. به عبارتی، هر شب کم‌خوابی، جمجمه‌تان را خالی‌تر می‌کند؛ چون مغزتان برای زنده ماندن، خودش را می‌خورد.
افرادی که به طور مزمن کمتر از ۶ ساعت در شب می‌خوابند، حجم مغزشان به طرز قابل توجهی کاهش می‌یابد. این کاهش حجم، معادل از دست رفتن میلیون‌ها سلول عصبی است که هیچ‌گاه جایگزین نمی‌شوند.
پس اگر به سلامت مغزتان اهمیت می‌دهید، خواب را نه یک تفریح، بلکه یک ضرورت حیاتی بدانید. مغز شما شب‌ها به خواب نیاز دارد تا خودش را نجات دهد، نه اینکه خودش را نابود کند.
