
به گزارش آیینه فردا، وقتی اسپرم وارد تخمک میشود، چیزی فراتر از لقاح ساده اتفاق میافتد؛ یک نمایش خیرهکننده از نور و انرژی آغاز میشود! دانشمندان با استفاده از میکروسکوپهای فوقحساس، صحنهای را ثبت کردهاند که تا پیش از این فقط در افسانهها قابل تصور بود: جرقهای از نور که همزمان با شروع زندگی درون تخمک انسان فوران میکند. این پدیده که به نام Zinc Spark شناخته میشود، لحظهی جادویی فعال شدن تخمک را نشان میدهد؛ گویی طبیعت با یک نور کوچک تولد را جشن میگیرد!
در این فرآیند شگفتانگیز، هزاران میلیون یون زینک از سطح تخمک آزاد میشوند و به اطراف آن میتابند؛ درست در لحظهای که اسپرم به آن نفوذ میکند. این پدیده نهتنها زیبا، بلکه سرنخی حیاتی برای علم پزشکی است. دانشمندان معتقدند شدت این نور میتواند نشان دهد که کدام تخمکها سالمتر و آمادهتر برای تبدیل شدن به یک جنین سالم هستند. به عبارتی، تخمکی که درخشش بیشتری دارد، آیندهی روشنتری هم در پیش دارد!
در لحظهای که اسپرم موفق به نفوذ به داخل تخمک انسان میشود، فرایندی به نام فعالسازی تخمک (egg activation) آغاز میگردد. این فرایند با افزایش ناگهانی غلظت یونهای کلسیم در سیتوپلاسم تخمک همراه است که منجر به آزاد شدن ذخایر بزرگی از یون زینک (Zn²⁺) از وزیکولهای داخل تخمک به محیط اطراف آن میشود. این آزادسازی به صورت جرقههای زینک (zinc sparks) شناخته میشود و با استفاده از میکروسکوپ فلورسانس قابل مشاهده است. جرقههای زینک یک نشانگر غیرمستقیم از موفقیتآمیز بودن لقاح و آغاز تقسیم سلولی اولیه (cleavage) هستند و نقش مهمی در جلوگیری از ورود اسپرمهای بیشتر (polyspermy) ایفا میکنند. این پدیده نهتنها برای درک بهتر بیولوژی تولیدمثل انسان حیاتیست، بلکه میتواند به عنوان معیاری نوین برای ارزیابی سلامت تخمک در درمانهای کمکباروری مانند IVF مورد استفاده قرار گیرد.