به گزارش آیینه فردا و به نقل از ایرنا مائو نینگ، سخنگوی وزارت خارجه چین در کنفرانس مطبوعاتی جمعه ۱۴ مارس (۲۴ اسفند) با اشاره به نشست مشترک سه جانبه چین، ایران و روسیه درباره موضوع هسته‌ای ایران به میزبانی پکن، از ارائه پیشنهاد‌های پنج گانه چین از سوی وانگ یی وزیر امور خارجه این کشور برای کمک به روند حل مسئله هسته‌ای ایران خبر داد.
«تونگ ژائو»، پژوهشگر اندیشکده «بنیاد کارنگی» معتقد است چین به دنبال تعمیق مشارکت خود در مسئله هسته‌ای ایران بوده و با گرد هم آوردن روسیه و ایران به دنبال برجسته‌سازی اهمیت «رویکردهای غیرغربی» در حل چالش‌های جهانی است.
چین روز جمعه به وقت محلی، میزبان دیپلمات‌هایی از ایران و روسیه برای گفتگو در مورد برنامه هسته‌ای ایران و مساله رفع تحریم‌های این کشور بود. در پایان این نشست معاونان وزرای خارجه سه کشور با صدور یک بیانیه مشترک بر ضرورت لغو تمام تحریم‌های یکجانبه و همچنین توسل به دیپلماسی برای خروج پرونده رفع تحریم‌های ایران تاکید کردند.
پایگاه اینترنتی شبکه «سی‌ان‌ان» آمریکا در گزارشی درباره این نشست نوشت: در حالی که قدرت‌های اروپایی در ماه‌های اخیر چندین دور مذاکره با تهران را در این زمینه انجام داده‌اند، دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا که در دوره اول ریاست جمهوری خود ایالات متحده را از توافق هسته‌ای با ایران خارج کرد، همچنان برای دستیابی به یک توافق جدید فشار می‌آورد.
با توجه به درگیری‌ها در خاورمیانه، یافتن یک مسیر دیپلماتیک برای کنترل برنامه هسته‌ای ایران به یک ضرورت تبدیل شده‌است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هشدار داده است که ایران به سرعت ذخایر اورانیوم خود را که در آستانه غنای تسلیحاتی است، گسترش داده است. ایران عنوان می‌کند که به دنبال بمب هسته‌ای نیست و اصرار دارد که برنامه هسته‌ای آن کاملاً صلح‌آمیز است.
چین با ورود مستقیم به این عرصه، تلاش دیپلماتیک خود را آغاز کرده است، تلاشی که ناظران آن را در راستای هدف پکن برای معرفی خود به عنوان رهبر جایگزین جهانی به جای ایالات متحده می‌دانند، هدفی که رهبران چین فرصت بیشتری برای تحقق آن می‌بینند به‌ویژه با توجه به سیاست‌های ترامپ که با شعار «اول آمریکا» در حال تغییر سیاست خارجی ایالات متحده است.
«تونگ ژائو»، پژوهشگر ارشد اندیشکده «بنیاد کارنگی» می‌گوید: چین بیش از پیش به دنبال این است که با تعمیق مشارکت خود در مسئله هسته‌ای ایران از منافع خود محافظت کند، نفوذ منطقه‌ای خود را گسترش دهد و تصویر جدیدی از خود به عنوان یک قدرت جهانی مسئول ارائه کند. چین با گرد هم آوردن روسیه و ایران ممکن است همچنین به دنبال برجسته کردن اهمیت رویکردهای غیرغربی در حل چالش‌های جهانی باشد.
چین با گرد هم آوردن روسیه و ایران ممکن است همچنین به دنبال برجسته کردن اهمیت رویکردهای غیرغربی در حل چالش‌های جهانی باشد.پکن مدت‌هاست که از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ حمایت کرده است، توافقی که بین پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل و ایران مذاکره شده بود. پکن خروج آمریکا از این توافق را محکوم کرده و با تحریم‌های ایالات متحده علیه ایران مخالفت است. بر اساس توافق ۲۰۱۵، کشورها تنها تا ماه اکتبر فرصت دارند تا بازگردانی سریع تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را که در چارچوب برجام لغو شده بود، اجرایی کنند.
«فو کونگ»، سفیر چین در سازمان ملل، پیش از نشست ویژه شورای امنیت سازمان ملل درباره برنامه هسته‌ای ایران، به خبرنگاران گفت: ما همچنان امیدواریم که بتوانیم از زمان محدودی که تا اکتبر امسال باقی مانده است استفاده کنیم تا به توافق جدیدی دست یابیم و برجام حفظ شود. اعمال فشار حداکثری بر یک کشور خاص به نتیجه نخواهد رسید.
اشاره سفیر چین در سازمان ملل به سیاست ترامپ در اعمال انزوای اقتصادی و دیپلماتیک بر ایران به منظور جلوگیری از دستیابی تهران به سلاح هسته‌ای است. ترامپ هفته گذشته در مصاحبه‌ای با فاکس بیزینس گفت که برای رهبر معظم ایران، آیت‌الله علی خامنه‌ای نامه‌ای ارسال کرده است و البته همزمان ادعا کرد که «دو راه برای برخورد با ایران وجود دارد، یا از طریق اقدام نظامی یا از طریق مذاکره؛ من ترجیح می‌دهم مذاکره کنم.» جمهوری اسلامی ایران در روزهای اخیر هرگونه مذاکره مستقیم با آمریکا در سایه سیاست فشار حداکثری را رد کرده‌است.
هنوز مشخص نیست که توافق جدید احتمالی چه شکلی خواهد داشت یا چگونه به نتیجه خواهد رسید، اما عدم دستیابی به توافق می‌تواند منجر به تشدید درگیری‌های جاری در خاورمیانه شود، به‌طوری که اسرائیل و ایران به تبادل حملات مستقیم پرداخته یا ممکن است تهران را وادار کند که در موضع خود درباره سلاح‌های هسته‌ای تجدیدنظر کند.
چین و روسیه توافقی محدودتر را که صرفاً بر برنامه هسته‌ای ایران متمرکز است دنبال می‌کنند، در حالی که اروپا و احتمالاً ایالات متحده به دنبال توافقی گسترده‌تر هستند.«صنم وکیل»، مدیر برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا در اندیشکده «چتم هاوس» می‌گوید: در واقع، همه برای حل این مسئله رقابت می‌کنند؛ در شرایطی که چندین تلاش دیپلماتیک به صورت همزمان در جریان است، این فرصت برای روسیه و چین فراهم شد تا هماهنگ شوند و نسخه خود را از یک توافق پیشنهاد دهند. چین و روسیه در اینکه ایران نمی‌خواهد برنامه هسته‌ای خود را تسلیحاتی کند هم نظر هستند و تلاش دارند از نظر دیپلماتیک به دنبال راه‌حلی باشند. اما ممکن است ترجیح دهند توافقی محدودتر را که صرفاً بر برنامه هسته‌ای ایران متمرکز است دنبال کنند، در حالی که اروپا و احتمالاً ایالات متحده به دنبال توافقی گسترده‌تر هستند.
ایران نیز چین و روسیه را به عنوان شرکای بالقوه در این مذاکرات می‌بیند. در سال‌های اخیر همکاری بین تهران و مسکو افزایش یافته است. چین همچنان حامی اقتصادی و دیپلماتیک کلیدی ایران محسوب می‌شود، اما همزمان سعی دارد همکاری خود با تهران را با روابط رو به رشد با شرکایی مانند عربستان سعودی متعادل کند. هفته گذشته، روسیه، چین و ایران پنجمین رزمایش دریایی مشترک خود از سال ۲۰۱۹ را برگزار کردند.
نمایش همگرایی این سه کشور همچنین می‌تواند برای پکن مفید باشد، به‌ویژه در زمانی که دولت ترامپ به دنبال تضعیف روابط نزدیک بین چین و مسکو و مقابله با آن چیزی است که به‌عنوان یک محور در حال شکل‌گیری بین چین، روسیه، ایران و کره شمالی تلقی می‌شود. کرملین نیز اعلام کرده است که روسیه آماده مشارکت در مذاکرات هسته‌ای بین ایالات متحده و ایران است، اقدامی که نشان‌دهنده گرم شدن روابط بین مسکو و واشنگتن در دولت دوم ترامپ است.
«تونگ ژائو» از بنیاد کارنگی می‌گوید: سیاست‌های آینده روسیه و ایران تأثیر قابل توجهی بر گزینه‌های استراتژیک چین در خاورمیانه و فراتر از آن خواهد داشت. به همین دلیل پکن به دنبال تقویت ارتباطات خود با مسکو و تهران در چنین مسائلی است. چنین هماهنگی همچنین نشان‌دهنده همبستگی در برابر تلاش‌های احتمالی آمریکا برای ایجاد تفرقه میان آنها است.
چین در خاورمیانه منافع زیادی دارد، این کشور به منابع انرژی منطقه وابسته است و در حال تعمیق روابط استراتژیک خود با کشورهای ثروتمند حاشیه خلیج فارس و متحدان سنتی آمریکا است.
«اسفندیار باتمانقلیچ»، بنیان‌گذار اندیشکده «بورس و بازار» می‌گوید: ایران و روسیه کاملاً آگاهند که چین به تازگی نقش میانجی‌گری در چنین مسائل بزرگ بین‌المللی را بر عهده گرفته است. اما در عین حال، هر دو کشور از حضور چین در این عرصه راضی به نظر می‌رسند.
