اطلس، دنباله‌دار میان‌ستاره‌ای با فوران آبی در فضا
جرم بین‌ستاره‌ای 3I/ATLAS با فوران آبی مرموز و قدرتمند، ستاره‌شناسان را شگفت‌زده کرده و دانسته‌های ما از منظومه‌های دیگر را به چالش کشیده است.
به گزارش آیینه فردا به نقل از زومیت، در اعماق سرد و تاریک منظومه‌ی شمسی، جرم مسافر میان‌ستاره‌ای 3I/ATLAS در حال فوران حجم عظیمی از آب به فضاست، آن هم در فاصله‌ای که چنین پدیده‌ای تقریباً غیرممکن به نظر می‌رسد. این کشف که دانشمندان را با معمایی جدید روبه‌رو کرده، می‌تواند درک ما را از ترکیبات شیمیایی منظومه‌های ستاره‌ای دیگر برای همیشه تغییر دهد.
تحلیل‌های جدید دانشمندان بر اساس داده‌های تلسکوپ فضایی نیل گرلز سوئیفت ناسا، در پژوهشی تازه انجام شده است. رصدها که پیش از ناپدید شدن موقت دنباله‌دار در پشت خورشید صورت گرفت، تابش فرابنفش قدرتمندی را ثبت کردند که نشانه‌ای آشکار از وجود گاز هیدروکسیل (OH)، محصول جانبی تجزیه‌ی آب است. براساس یافته‌ها، این دنباله‌دار با نرخ خیره‌کننده‌ی حدود ۴۰ کیلوگرم در ثانیه — معادل یک شلنگ آتش‌نشانی پرفشار — بخار آب به فضا پرتاب می‌کند.
اطلس ممکن است ذخایر آبی عظیمی را در خود پنهان کرده باشد
نکته‌ی شگفت‌انگیز اینجاست که این رویداد در فاصله‌ی حدود سه واحد نجومی (سه برابر فاصله‌ی زمین تا خورشید) از ستاره‌ی ما رخ می‌دهد. معمولاً دنباله‌دارها باید بسیار به خورشید نزدیک شوند تا گرمای آن باعث تصعید یا تبدیل مستقیم یخ هسته‌شان به بخار شود. رفتار غیرعادی 3I/ATLAS نشان می‌دهد که یا مکانیسم دیگری در کار است و یا این جرم آسمانی ذخایر آبی عظیمی را در خود پنهان کرده است.
دنیس بودویتس، استاد فیزیک در دانشگاه آبرن و از نویسندگان پژوهش، در بیانیه‌ی مطبوعاتی اعلام کرد: «وقتی از یک دنباله‌دار میان‌ستاره‌ای نشانه‌ای از آب، یا حتی پژواک فرابنفش ضعیف آن، یعنی OH، شناسایی می‌کنیم، در واقع یادداشتی از یک سامانه‌ی سیاره‌ای دیگر را می‌خوانیم. این کشف به ما می‌گوید مواد اولیه‌ی شیمی حیات فقط به منظومه‌ی ما محدود نیست.»
دنباله‌دار اطلس که به باور دانشمندان از مرکز کهکشان راه شیری آمده و شاید سه میلیارد سال از خورشید ما پیرتر باشد، نه‌تنها پنجره‌ای به سوی یک سامانه‌ی ستاره‌ای بیگانه، بلکه نگاهی به گذشته‌ی دور کیهان است. ترکیب شیمیایی عجیب این جرم، از جمله نسبت بالای دی‌اکسید کربن به آب، آن را از دنباله‌دارهای منظومه‌ی ما متمایز می‌کند. دانشمندان گمان می‌کنند نور خورشید ممکن است دانه‌های یخی را که از هسته جدا شده‌اند، گرم کرده و باعث تبخیر آن‌ها شود.
در حال حاضر، جرم میان‌ستاره‌ای 3I/ATLAS در پشت خورشید پنهان شده، اما انتظار می‌رود در اواخر نوامبر دوباره در آسمان ما پدیدار شود و فرصت‌های بیشتری برای مطالعه فراهم کند.
زکسی زینگ، نویسنده‌ی اصلی مقاله، با اشاره به دیگر اجرام میان‌ستاره‌ای، می‌گوید: «هر دنباله‌دار میان‌ستاره‌ای تاکنون یک غافلگیری به همراه داشته است. اوموآموا خشک بود، بوریسوف سرشار از مونوکسید کربن و حالا، اطلس در فاصله‌ای که انتظارش را نداشتیم، آب پس می‌دهد. هرکدام از این اجرام، دانسته‌های ما را درباره‌ی نحوه‌ی شکل‌گیری سیاره‌ها و دنباله‌دارها از نو می‌نویسند.»
نتایج پژوهش در مجله‌ی The Astrophysical Journal Letters منتشر شده است.
